Stolpersteine – in Aalten

Doel

Waarom Stolpersteine in Aalten?

Het bestuur van de stichting Vrienden van de Aaltense Synagoge heeft besloten aansluiting te zoeken bij het internationaal nog steeds groeiende Stolpersteineproject. Een van de doelstellingen van de stichting is het levend houden van de herinnering aan de Joodse gemeenschap die in Aalten gewoond heeft. Daarbij wordt bijzondere aandacht besteed aan de lotgevallen van hen die in de periode voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog zó zwaar getroffen zijn, dat na de bevrijding het Joodse leven in Aalten ten onder is gegaan. Aansluitend bij een eerder project, Zij waren Aaltenaren als wij, waarvoor al veel onderzoek in de archieven is gedaan, wil de stichting rond de herdenking van 70 jaar bevrijding bijzondere aandacht vragen voor die Joodse Aaltenaren die de oorlog niet hebben overleefd. Daarmee wil zij hun nagedachtenis eren en ook voor komende generaties gedenkplekken creëren, opdat zij niet vergeten worden. Daarbij gaat het niet alleen om hen, maar ook om de ideologie die geleid heeft tot hun dood, discriminatie op grond van geloof en ras, met als uiterste consequentie een huiveringwekkende genocide. In een tijd waarin het antisemitisme ook in Nederland weer toeneemt, dient dat een blijvende waarschuwing te zijn.

Criteria

Voor wie wordt een steen gelegd?

De stichting Vrienden van de Aaltense Synagoge beperkt haar actie tot de slachtoffers die op het moment dat zij onvrijwillig hun woning moesten verlaten woonachtig waren in de toenmalige gemeente Aalten (Aalten-dorp, Bredevoort en de buurtschappen). Slachtoffers die wel uit Aalten afkomstig waren, maar naar elders waren verhuisd, kunnen een steen krijgen in de plaats waar zij als ingezetene waren geregistreerd op het moment van onderduik of deportatie. In Aalten gaat het niet alleen om Joodse medeburgers: voor zover wij hebben kunnen achterhalen is uit de andere groepen in elk geval één slachtoffers gevallen, de heer Wiggers, die gedeporteerd en in een Duits kamp om het leven gekomen is, omdat hij Joodse onderduikers verborgen hield die bij de burgerlijke stand in Aalten stonden ingeschreven. Van de Joodse medeburgers hebben er 33 hun leven verloren, de meesten in vernietigingskampen. Tellen wij de laatste vrijwillig gekozen adressen waar zij woonden, dan komen we op 13 plaatsen waar Stolpersteine gelegd zijn of zullen worden.

Namen en adressen

Op twaalf adressen worden de stenen voor het huis gelegd:

  • Hogestraat 3: Jacob ten Bosch en Jansje ten Bosch-Bouwman
  • Hogestraat 13: Moritz Cohen, Bernhard Cohen, Karoline Japhet-Eppstein
  • Hogestraat 55 I: Albert Lewy, Frederika Lewij-ten Bosch, Berta Mathilde Lewy
  • Hogestraat 94: Salomon Goedhart, Philippina Lea Goedhart-Rosenburg
  • ’t Dal 1: Levi Salomon Schaap, Ella Schaap Philips, Eliazar Hars Schaap, Frits Landau, Amalia Landau-Lorch
  • Lichtenvoordsestraatweg 17: Philip van Gelder, Elise van Gelder-Cohen, Jozef Backs
  • Grevinkweg 5: Sally Fuldauer, Regina Fuldauer-de Jong
  • Dijkstraat 10a: Levie van Gelder, Jula van Gelder-Landau, Arnold van Gelder
  • Stationsstraat 24: Abraham van Gelder, Reintjen van Gelder-de Jong
  • Haartsestraat 64: Wijnand Andriesse
  • Eerste Broekdijk 51: Roberth Fuldauer, Rozetta Fuldauer-van Gelder, Lina Sara Fuldauer, Sara Fuldauer, Meijer David Fuldauer, Cato Konijn
  • Vellegendijk 17: Hendrik Wiggers

In één geval kan de steen niet gelegd worden voor de woning van het slachtoffer, omdat de woning (Industriestraat 4) niet meer bestaat en er ook geen trottoir is waarin de steen gelegd kan worden. Daarom is deze steen voor de synagoge gelegd:

  • Stationsstraat 7: Johanna Cohen-Juchenheim

Tijdstip van het leggen van de stenen

De eerste serie stenen is gelegd op vrijdag 13 februari 2015, de overige op woensdag 13 april 2016.

Locaties:

Locaties van de stolpersteinen in Aalten